Αναστοχασμός για το μέλλον της νοτιοανατολικής Ευρώπης

«Η περιοχή μας πρέπει να ξεφύγει από την παγίδα του εύκολου χθες. Ζούμε σε μια εποχή μεταβατική, που κανείς δεν νιώθει ασφάλεια για το που θα πάμε, πώς θα λύσουμε τα πολλαπλά προβλήματα και τίποτα δεν δίνει εγγύηση ότι όλα θα πάνε καλά. Σε μια τέτοια μεταβατική κατάσταση όπως την σημερινή υπάρχουν πολλαπλές απαντήσεις. Οι κυριότερες από αυτές θα μπορούσαν να ομαδοποιηθούν σε τρεις. Εκείνες που οι φορείς τους θέλουν να παραβλέπουν τα προβλήματα και να μείνουν τα πράγματα ως έχουν. Στην πραγματικότητα, όταν αδρανεί κανείς, η πολιτική και τα προβλήματα δεν αδρανούν εξίσου. Αντίθετα εξελίσσονται, μεγαλώνουν, γίνονται πιο περίπλοκα και το τίμημα για τη μη λύση τους ακόμα πιο «βαρύ». Η δεύτερη «απάντηση» είναι η επιστροφή στο ένδοξο παρελθόν. Μάλιστα, συχνά πολλοί από εκείνους που προπαγανδίζουν το «ένδοξο χθες» στην πραγματικότητα έχουν ένα πολύ «άδοξο παρελθόν». Το κυριότερο είναι ότι η επιστροφή στο χθες δεν μπορεί να επιτευχθεί. Αλλά και να ήταν κάτι τέτοιο δυνατό, ουσιαστικά θα σήμαινε επιστροφή στις συνθήκες που δημιούργησαν τα σημερινά σύνθετα προβλήματα […] Η τρίτη απάντηση είναι αυτή που μελετά την πείρα του παρελθόντος, αναλύει τα σημερινά προβλήματα, την καταγωγή και τις εναλλακτικές λύσεις τους. Προσπαθεί να διαμορφώσει μια μακρόχρονη στρατηγική, ένα σχέδιο και ένα πρόγραμμα. Στηρίζεται σε ένα όραμα […] Όπως θα δει ο αναγνώστης σε σχεδόν όλα τα κείμενα του παρόντος τόμου γίνεται αναφορά στα προβλήματα του χθες και του σήμερα της περιοχής. Αλλά σε αντίθεση με όσα συνήθως γράφονται, τα κείμενα αυτά συγκεντρώνουν την προσοχή τους στην «τρίτη απάντηση». Μια απάντηση για το τι πρέπει να γίνει. Η «τρίτη» αυτή απάντηση σε αντίθεση με τις άλλες δεν έχει μια αρνητική ατζέντα καταγραφής προβλημάτων και αντιπαράθεσης γύρω από τις αιτίες παρουσίας τους και πιθανές συγκρουόμενες λύσεις, αλλά μια θετική ατζέντα, τι μπορεί να γίνει και πώς μπορεί αυτό να γίνει στο άμεσο μέλλον».