Έλληνες στρατιώται εν τη Δύσει

Η πρωτότυπη αλλά σχεδόν αγνοημένη μελέτη του Κωνσταντίνου Σάθα πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Εστία" τόμ. ΙΘ΄-Κ΄ (1885). Η εργασία αυτή αποτελεί αξιοσημείωτη συμβολή στη μελέτη των μισθοφορικών στρατιωτικών σωμάτων που έλαβαν την ονομασία stradioti, και προσφέρει αφορμή για έρευνα και εμβάθυνση. Ο Σάθας περιγράφει την προσωπική ταυτότητα και το κοινωνικό προφίλ (χριστιανοί ορθόδοξοι, ελληνόφωνοι, αλβανόφωνοι κλπ.), τους τόπους προέλευσης, τα έθιμα και τις πολεμικές τακτικές των "στρατιωτών" ιππέων (αλλά και πεζών και κουρσάρων) καθώς και τα κράτη της χριστιανικής Δύσης τα οποία υπηρέτησαν (κυρίως τη Βενετία, τη Σικελία αλλά και άλλα κράτη της Ιταλίας, τη Γαλλία και την Ελβετία). Αξιοπρόσεκτη είναι επίσης η σύνδεση που κάνει ο Σάθας με τους Ακρίτες του Βυζαντίου, τα μεταναστευτικά ρεύματα μετά την 'Αλωση και τους αρματολούς και κλέφτες, που μάχονταν "υπέρ πίστεως και πατρίδος". Η αναστατική έκδοση περιέχει πίνακα περιεχομένων, ευρετήριο κυρίων ονομάτων, τόπων και στρατιωτικών όρων και τρεις έγχρωμες μικρογραφικές απεικονίσεις "στρατιωτών" από το προσωπικό αρχείο του Σάθα.