Η φόνισσα

Η Χαδούλα, η λεγόμενη Φράγκισσα ή αλλιώς Φραγκογιαννού, έγινε αντικείμενο μελέτης από εγκληματολόγους, νομικούς, ψυχολόγους και ψυχιάτρους, λογοτέχνες και κριτικούς. Προσεγγίζοντας ο καθένας από τη δική του σκοπιά τη γραία Χαδούλα, θέλησε να ερμηνεύσει τις αποτρόπαιες πράξεις της, να εισχωρήσει στο μυαλό της και να κατανοήσει το αδιανόητο ανοσιούργημα της παιδοκτονίας. Αυτό, όμως, που καθιστά τη Φόνισσα κορυφαίο κείμενο στο σύνολο της νεοελληνικής πεζογραφίας δεν είναι το γεγονός ότι απασχόλησε και απασχολεί με πάθος τους ειδικούς, αλλά το ότι από την πρώτη δημοσίευσή της το 1903 συνεχίζει να καθηλώνει, στο πέρασμα ενός τουλάχιστον ολόκληρου αιώνα, κάθε αναγνώστη που πιάνει στα χέρια του το αξεπέραστο ψυχογραφικό διήγημα. Σήμερα, πιο επίκαιρο από ποτέ, το έργο του Παπαδιαμάντη εκφράζει κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο που αναζητά τη δικαιοσύνη σε μια κοινωνία που μπορεί ακόμη να θεω­ρεί τη γυναίκα κατώτερο είδος. Υπάρχει άραγε συγχώρεση για το ασυνήθιστο κακό που διαπράττει η Φραγκογιαννού; Μήπως πράγματι απλώς «ψηλώνει ο νους της», χάνει τα λογικά της, όπως αναφέρει ο δημιουργός της, σε μια προσπάθεια να τη δικαιολογήσει, ή μήπως η ηρωίδα του Παπαδιαμάντη είναι το θύμα μιας κοινωνίας που μισεί τις γυναίκες;