Η κινεζική σκέψη και η φιλοσοφία

Αυτό που παντελώς απουσιάζει από τις συζητήσεις σχετικά με τον ρόλο της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία και τις γεωπολιτικές της βλέψεις είναι μια ανάλυση της ιστορίας της και των βασικών της δομών ως κοινωνίας, η οποία θα μας πρόσφερε μια βαθύτερη κατανόηση των σημερινών εξελίξεων. Ο παρών τόμος δεν συνιστά ιστορική μονογραφία, εντούτοις θίγει αυτό ακριβώς το ζήτημα, εφόσον παρουσιάζει μια διαμάχη σχετικά με το πώς οφείλουμε να κατανοούμε την κινεζική «ιδιαιτερότητα». Μάλιστα πρόκειται για μια διαμάχη με ευρύτερα φιλοσοφικές προεκτάσεις, καθώς, όπως υπογραμμίζει ο Ελβετός σινολόγος Ζαν Φρανσουά Μπιγετέρ, οι σινολογικές θέσεις του Γάλλου συναδέλφου του, Φρανσουά Ζυλιέν, είναι απότοκα ευρύτερων φιλοσοφικών παραδοχών. Έτσι, η κριτική που του ασκεί άπτεται του τρόπου με τον οποίο πρέπει ν’ αντιλαμβανόμαστε τη σχέση μεταξύ πολιτικής και ιδεολογίας, εντός της ιστορίας, και να κατανοούμε έννοιες όπως οι διαπολιτισμικές ανταλλαγές ή η πολιτιστική ετερότητα, σε επίπεδο ανθρωπολογικής ανάλυσης. Υπό αυτή την οπτική, η πολεμική του Μπιγετέρ παρέχει και ορισμένα απαραίτητα στοιχεία για μια κριτική πολλαπλών όψεων της κυρίαρχης, στον τομέα κοινωνικής σκέψης, μεταμοντέρνας, αποδομιστικής ιδεολογίας. «Το πραγματικό μυστικό αυτής της επιτυχίας της Κίνας, το οποίο οι ιστορικοί συνήθως παραβλέπουν ή δεν κατανοούν επαρκώς, είναι ότι οι αυτοκράτορες, οι σύμβουλοι και οι υποτακτικοί τους εργαλειοποίησαν την κουλτούρα σε τέτοιο βαθμό ώστε την αναμόρφωσαν εξ ολοκλήρου προκειμένου να τη μετατρέψουν σε θεμέλιο της νέας τάξης. […] Τα πάντα επανερμηνεύθηκαν βάσει της ιδέας ότι η αυτοκρατορική τάξη ήταν εναρμονισμένη με τους νόμους του σύμπαντος, εξαρχής και διαπαντός. Κάθε πεδίο της γνώσης, το σύνολο της σκέψης, της γλώσσας και των αναπαραστάσεων, έπρεπε να συμβάλουν στην προσπάθεια της Αυτοκρατορίας να πείσει τον κινεζικό νου ότι, ουσιαστικά, επρόκειτο για μια φυσική τάξη. […] Απ’ αυτή τη συνολική αναμόρφωση γεννήθηκε ό,τι οι ίδιοι οι Κινέζοι άρχισαν έκτοτε να θεωρούν –και εξακολουθούμε να θεωρούμε μέχρι και σήμερα, τόσο στην Κίνα όσο και αλλού– ως κινεζικό πολιτισμό».