Η τύχη ενός θεατρικού χειρογράφου

Η τύχη ενός θεατρικού χειρογράφου περιλαμβάνει την έως τώρα ανέκδοτη καθαρευουσιάνικη ιστορική τραγωδία Ίσαυροι/Εικονοκλάσται (1887) του Κλέωνα Ραγκαβή, διαπρεπή Έλληνα διπλωμάτη του 19ου αιώνα. Το εν λόγω χειρόγραφο απόκειται έως σήμερα στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη Αθήνας, Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, ενώ οι τελικές ιστορικές Σημειώσεις/Πηγές απόκεινται στο Κέντρο Ερεύνης της Ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών. Το στοιχείο που κάνει το συγκεκριμένο χειρόγραφο ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι πρόκειται για το αντίτυπο που εστάλη από τον ίδιο τον διπλωμάτη-συγγραφέα στο Βασιλικό Θέατρο, προκειμένου να παρασταθεί το 1904. Συνεπώς, στην περίπτωση των Ισαύρων παρακολουθούμε την ίδια τη διαδικασία της μετάβασης από τη δραματική γραφή στον κόσμο της σκηνής. Εξετάζεται η εθνικιστική απήχηση που είχε η σκηνογραφικά θεαματική παράσταση των Ισαύρων στο αθηναϊκό κοινό λίγα χρόνια μετά την εθνική ήττα του 1897, λίγο πριν από την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα και με το Κρητικό Ζήτημα ακόμη ανοιχτό. Μελετάται, επίσης, το ζήτημα της χρήσης της σχολαστικής υπερκαθαρεύουσας γλώσσας του δράματος, η οποία ξεσήκωσε έντονες αντιδράσεις κατά την περίοδο της δυναμικής ανόδου του «μαλλιαρισμού», αποκαλύπτοντας τη σύγχυση που επικρατούσε γενικότερα στον τομέα του γλωσσικού ζητήματος και στους μεταφραστικούς προσανατολισμούς του βασιλικού θεατρικού ιδρύματος έναν χρόνο ακριβώς μετά τα αιματηρά Ορεστειακά. Τέλος, εξετάζεται και το ζήτημα των αιρετικών αποκλίσεων του δράματος του Ραγκαβή από την ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία, καθώς και οι κοινές συγκρητιστικές θρησκειολογικές αναζητήσεις που μοιραζόταν με μεταγενέστερα δράματα του Νίκου Καζαντζάκη και κυρίως του Άγγελου Σικελιανού.