Ιστορία αρχαίων ελληνικών μαθηματικών

Μεταξύ των υπέρλαμπρων επιτευγμάτων του Ελληνικού πολιτισμού περίοπτη θέση έχουν τα αρχαία Ελληνικά Μαθηματικά. Οι μαθηματικές ανακαλύψεις των τριών πρώτων αιώνων, από τον Θαλή μέχρι τον Ευκλείδη, καταγράφονται κατά τρόπο μεγαλειώδη στα Στοιχεία. Παρουσιάζονται, εν τούτοις, σε τελική μορφή, χωρίς να διαφαίνεται η αρχική τους προέλευση και οι δρόμοι δημιουργίας τους. Γι' αυτό η κλασική περίοδος των Ελληνικών Μαθηματικών μέχρι τον Ευκλείδη, παρά το γεγονός ότι έχει μελετηθεί από σημαντικούς μαθηματικούς ή/και ιστορικούς των Μαθηματικών, συνεχίζει να διατηρεί, έναν μυστηριώδη και αινιγματικό χαρακτήρα, εμφανίζοντας σε κάθε βήμα της ανοικτά προβλήματα και ζωηρές επιστημονικές διαμάχες. Με το παρόν έργο μας, προϊόν πολύχρονης μελέτης, έρευνας και διδασκαλίας, επιχειρούμε να εντοπίσουμε τις αρχαίες διαδρομές που καταλήγουν σε Προτάσεις των Στοιχείων, και να τις ακολουθήσουμε, κατά τον τρόπο της αρχαίας ανάλυσης, προς τις αρχικές ανακαλύψεις, ώστε να προκύψει μια εγκυρότερη ανακατασκευή των αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών της κλασικής περιόδου. Προς τον σκοπό αυτόν, μελετούμε τα Στοιχεία του Ευκλείδη, τις αρχαίες πηγές -ιδιαίτερα τα σχόλια του Πρόκλου- και λαμβάνουμε υπόψη τις σημαντικές σύγχρονες και τρέχουσες σχετικές μελέτες. Ωστόσο, σε κρίσιμα βήματα αποδείχθηκε αναγκαίο να εισάγουμε νέα ερωτήματα ή επιχειρήματα ή να διαφοροποιήσουμε παλαιά. Με δεδομένες τις μαθηματικές μας καταβολές, προσπαθήσαμε κατά τη συγγραφή του βιβλίου να τηρήσουμε τη λεπτή και εύθραυστη ισορροπία μεταξύ μαθηματικής και ιστορικής δεοντολογίας, υπηρετώντας και τις δύο, τόσο την ενότητα και διαχρονικότητα των Μαθηματικών, όσο και τη διαφορότητα της Ιστορίας τους, αποφεύγοντας άτοπους συνειρμούς, αλλά και ανακαλύπτοντας θαυμαστές συγκλίσεις. Οι μεγάλες μαθηματικές ανακαλύψεις της αρχαίας αυτής περιόδου, ιδιαίτερα η μέγιστη ανακάλυψη της ασυμμετρίας, άσκησαν αποφασιστική επίδραση στην αρχαία Φιλοσοφία, ιδιαίτερα την Πυθαγόρεια, Ελεατική, και Πλατωνική. Γι' αυτόν το λόγο η ανίχνευση και ο εντοπισμός αυτών των επιδράσεων μάς δίνει την δυνατότητα να ανακτήσουμε, μέσω της Φιλοσοφίας, μερικές φορές με εντυπωσιακά αποτελέσματα, αρχαία μαθηματική γνώση η οποία δεν έχει διασωθεί σε μαθηματικές πηγές. Στον Τόμο I παρουσιάζονται η θεωρία λόγων αριθμών (Βιβλίο 7 των Στοιχείων), η προέλευσή της από την Πυθαγόρεια μουσική, η γεωμετρία του Θαλή και των Πυθαγορείων (Βιβλία 1 και 2 των Στοιχείων), η Πυθαγόρεια παραβολή χωρίων και η Γεωμετρική Άλγεβρα, η Πυθαγόρεια ανθυφαιρετική ασυμμετρία, οι πλευρικοί και διαμετρικοί αριθμοί, και η Πυθαγόρεια φιλοσοφία. Το έργο μας απευθύνεται σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για τα αρχαία Ελληνικά Μαθηματικά, ιδιαίτερα φοιτητές, μαθηματικούς, καθηγητές Μαθηματικών, ιστορικούς Μαθηματικών. Είναι αυτοδύναμο και διαβάζεται αυτοτελώς.