Ο αγώνας για την ελληνική γλώσσα κατά την Aναγέννηση

Το βιβλίο του Γάλλου ιστορικού Ζαν-Κριστόφ Σαλαντέν "Ο αγώνας για την ελληνική γλώσσα κατά την Αναγέννηση" έχει ως βάση την ομότιτλη διατριβή του, την οποία εκπόνησε υπό την εποπτεία του Πιέρ-Βιντάλ Νακέ. Η ελληνική γλώσσα, που είχε εξαφανιστεί από την Ευρώπη τον καιρό των μεγάλων επιδρομών και μεταναστευτικών ρευμάτων της Ύστερης Αρχαιότητας, επιστρέφει θεαματικά τον 15ο αιώνα. Με τον ενθουσιασμό των ουμανιστών για τη γλώσσα του Ομήρου ξεχάστηκαν οι βίαιες αντιδράσεις των σχολαστικών απέναντί της. Όταν ο Έρασμος τόλμησε να αμφισβητήσει τη λατινική Βουλγάτα και να προβάλει την ελληνική «αλήθεια» (1516), ξέσπασε σκάνδαλο. Ο Λούθηρος, εκμεταλλευόμενος την περίσταση, αμφισβήτησε την αυθεντία της Ρώμης, και έτσι οι ελληνιστές κατηγορήθηκαν ότι παίζουν το παιχνίδι της Μεταρρύθμισης (qui graecizabant, lutheranizabant). Η θέση της ελληνικής γλώσσας συνδέθηκε στενά με της εβραϊκής, της άλλης ιερής γλώσσας που ανταγωνιζόταν τη λατινική. Για να χτυπηθεί το κακό στη ρίζα του, η Σύνοδος του Τριδέντου αποφάσισε τελικά να επιβάλει τα λατινικά της Βίβλου (1545), να απαγορεύσει την πρόσβαση στις ελληνικές ή τις εβραϊκές πηγές και να καταχωρίσει στη μαύρη βίβλο τα ονόματα των γνωστότερων ελληνιστών και των τυπογράφων / εκδοτών τους, με αποτέλεσμα οι ελληνικές σπουδές να υποχωρήσουν για καιρό στην Ευρώπη της Αντιμεταρρύθμισης. Ξαναζωντανεύοντας τα έργα και τους πρωταγωνιστές και αποκαλύπτοντας τί πραγματικά διακυβευόταν, η μελέτη αυτή παρακολουθεί πώς εξελίχθηκε επί δύο ολόκληρους αιώνες ο αγώνας για την ελληνική γλώσσα.