Ο Καβάφης και η υποδοχή του έργου του

Η σύντομη αυτή μελέτη γράφτηκε για να διαβαστεί ως ομιλία στη 10η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, σε εκδήλωση με τίτλο: «150 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή Κ. Π. Καβάφη» (17 Μαΐου 2013). Μετά τη μεγάλη εθνική ήττα του 1922 οι εξωτερικοί ήχοι, οι ιαχές και τα «τύμπανα του πολέμου», που είχαν επισκιάσει άλλες ανθρώπινες, ιστορικές και πολιτισμικές πτυχές και παραμέτρους, σωπαίνουν και οι εσωτερικές φωνές ζητούν διέξοδο. Η ανάγκη πολλών μορφωμένων ανθρώπων για αναστοχασμό και αναπλαισίωση σε σχέση με τον τρόπο που αντιλαμβάνονταν τη θέση τους και τη θέση της χώρας τους μέσα στον κόσμο, αλλά και η ανάγκη για διερεύνηση των αιτίων που έφεραν τη χώρα σε παρακμή, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες και συγκυρίες, οδήγησαν μέρος του κοινού της ποίησης στον Καβάφη. Ο Καβάφης, «σαν έτοιμος από καιρό», από Αλεξανδρινός ποιητής τοπικής εμβέλειας γίνεται σταδιακά ένας ποιητής με παγκόσμια λάμψη, που συγκρίνεται, ενόσω ακόμη ζει, με μερικούς από τους κορυφαίους ποιητές του 19ου αιώνα. Υπήρχαν ωστόσο και οι αντίθετες φωνές, που υποστήριζαν ότι ο Καβάφης δεν είναι ποιητής ή ότι δεν γνωρίζει ελληνικά.