Ο τελευταίος αλχημιστής

Γι' άλλους ένας σπουδαίος θεραπευτής και μυστικός και γι' άλλους ένας επικίνδυνος τσαρλατάνος, που οι επαναστατικές αντιλήψεις του υπονόμευαν τις μοναρχίες της Γαλλίας και της Ρωσίας. Ό,τι κι αν ήταν, ο κόμης Αλεσάντρο ντι Καλιόστρο, αρχηγός μιας ξεχωριστής μασονικής στοάς, υπήρξε δίχως άλλο μια από τις πιο εξέχουσες και διαβόητες προσωπικότητες του 18ου αιώνα· ένας άνθρωπος που, ξεπερνώντας την ταπεινή καταγωγή του, έφτασε να γίνει ο ευνοούμενος -και ο όλεθρος- των αριστοκρατικών κύκλων της Ευρώπης. Η φυσιογνωμία του Καλιόστρο επηρέασε τον Ουίλιαμ Μπλέικ, ενέπνευσε τον "Μαγικό Αυλό" του Μότσαρτ και τον "Φάουστ" του Γκαίτε. Η Αικατερίνη η Μεγάλη τον έδιωξε από τη Ρωσία. Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ τον έκλεισε στη Βαστίλη για τη φημολογούμενη ανάμιξη του στην κλοπή του διαμαντένιου περιδέραιου της Μαρίας Αντουανέτας. Τέλος, με διαταγή του Πάπα Πίου ΣΤ΄, συνελήφθη και φυλακίστηκε από την Ιερά Εξέταση ως αιρετικός, για τη σχέση του με τη συνωμοτική μυστική εταιρεία των Ιλλουμινάτι. Ωστόσο στο Λονδίνο, τη Βαρσοβία και την Πετρούπολη είχε ιδρύσει πρωτοποριακές "θεραπευτικές κλινικές" για τους άπορους, ενώ οι ικανότητες του στα πεδία της αλχημείας και του πνευματισμού του χάρισαν διεθνή φήμη. Ο διακεκριμένος ιστορικός Ιαν Μακάλμαν δεν έγραψε μια βιογραφία με τη στενή έννοια του όρου. Συνέθεσε ένα υποβλητικό "μυθιστόρημα" γύρω από επτά κεντρικά επεισόδια της πραγματικής ζωής του Καλιόστρο. Κι έδωσε έτσι ένα πανόραμα της Ευρώπης σε μια περίοδο που, γνωστή ως εποχή του λόγου, δεν είχε πάψει να είναι επίσης μια εποχή μαγείας και μυστηρίου.