«Περί συντάξεως των του λόγου μερών» του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου του «εξ Απορρήτων» (1641-1709)

Η παρούσα κριτική έκδοση του ανέκδοτου μέχρι και τις ημέρες μας έργου του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου του «εξ Απορρήτων» (1641-1709), το οποίο φέρει τον τίτλο «Περί συντάξεως των του λόγου μερών», έρχεται να συμπληρώσει την έκδοση της «Γραμματικής περί Συντάξεως» του 1745. Πιο συγκεκριμένα, το κείμενο που διασώζεται στο χειρόγραφο της Ρουμανικής Ακαδημίας 576 (σ. 13-50) φαίνεται πως αποτελούσε το εισαγωγικό τμήμα του εκδεδομένου συγγράμματος του «εξ Απορρήτων», περιλαμβάνοντας την «πρόληψιν και προθεωρίαν της συντάξεως», καθώς και το εισαγωγικό τμήμα της «συντάξεως των του λόγου μερών», όπως δηλώνει, άλλωστε, και ο τίτλος του.

Πριν από το κείμενο προηγείται εκτενής εισαγωγή, η οποία πραγματεύεται ποικίλα θέματα. Έτσι, μετά από τα απαραίτητα σύντομα βιογραφικά του συγγραφέα, καταγράφονται τα σχετικά με τη διδασκαλία του στη Σχολή του Μανολάκη Καστοριανού και περιγράφονται τα συγγράμματα γραμματικού χαρακτήρα, εκδεδομένα και –κυρίως– ανέκδοτα, τα οποία υπήρξαν προϊόν της εκεί διδασκαλίας του. Ακολουθούν τα σχετικά με την περιγραφή του χειρογράφου και τον αντιγραφέα του κειμένου, το περιεχόμενο του υπό έκδοση έργου, όπως, επίσης, και η σχέση του με τη «Γραμματικήν περί Συντάξεως». Τμήμα ύστατο της εισαγωγικής μελέτης αποτελεί η αναζήτηση των πηγών του κειμένου, με τον εντοπισμό ομοιοτήτων με τα έργα τριών σημαντικών γραμματικών, του Θεόδωρου Γαζή (c. 1398-1475), του Κωνσταντίνου Λασκάρεως (1434-1501) και του πολύ προγενέστερού τους Μιχαήλ Σύγγελου (761-846).