Στέργιος Στεργίου, Κίος 1921-1922

Στο βιβλίο παρουσιάζονται φωτογραφίες από το αρχείο του Συριανού ερασιτέχνη φωτογράφου Στέργιου Στεργίου, το οποίο απόκειται στο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ. Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας ο Στεργίου, ηλικίας τότε 24 ετών, υπηρέτησε ως επίστρατος πεζοναύτης σε ναυτικό άγημα το οποίο τέθηκε υπό τη Στρατιωτική Διοίκηση Προύσσης. Το άγημα διαμοιράστηκε στα Μουδανιά, την Κίο και την Προύσα και ανέλαβε την τήρηση της τάξης στην περιοχή. Ο Στεργίου παρέμεινε στην Κίο ένα χρόνο, από το καλοκαίρι του 1921 μέχρι το καλοκαίρι του 1922. Στο διάστημα αυτό αποτύπωσε φωτογραφικά την εκκένωση της Νικομήδειας αλλά και την παρουσία του αγήματος σε πόλεις της Προποντίδας. Το φωτογραφικό αρχείο του Στέργιου Στεργίου περιήλθε στο ΜΙΕΤ με δωρεά την οποία πραγματοποίησαν η κόρη του Παναγιώτα Στεργίου και ο εγγονός του Νικόλαος Καΐλης τον Μάρτιο του 2017. Το αρχείο αριθμεί συνολικά 350 αρνητικά, εκ των οποίων τα 90 σχετίζονται με την παραμονή του Στεργίου ως πεζοναύτη στην Προποντίδα, ενώ τα υπόλοιπα αποτυπώνουν τη Σύρο του Μεσοπολέμου. Οι φωτογραφίες του Στεργίου (για τις οποίες χρησιμοποίησε μια Kodak των αρχών του 20ού αιώνα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται ως πρακτική δυσκολία) έρχονται να προστεθούν στον όγκο των φωτογραφικών τεκμηρίων που διαθέτουμε σήμερα για τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Οι φωτογραφίες του Στεργίου αγνοούν τον τραγικό της επίλογο, ο οποίος απέχει ακόμη χρονικά. Οι παραθαλάσσιες πόλεις, οι ακτές, οι λήψεις πάνω στα πλοία δημιουργούν συνολικά την εικόνα μιας εμπόλεμης κατάστασης που ωστόσο παραμένει υπό έλεγχο και δεν εμπνέει καμία ανησυχία. Ο Στεργίου φωτογραφίζει την αναχώρηση του αγήματος από τον Πειραιά και τις μετακινήσεις του στα παράλια της Προποντίδας, τη ζωή στο στρατόπεδο και τις στρατιωτικές ασκήσεις. Επιπλέον διαμέσου αυτών των κυρίως αναμνηστικών φωτογραφιών καταγράφει σκηνές από πόλεις και χωριά της Ιωνίας που εύκολα ανακαλούν την περίοδο της ειρήνης και υπενθυμίζουν τη μακραίωνη συνύπαρξη αλλόθρησκων πληθυσμών στην περιοχή. Ο Κωστής Α. Λιόντης υπογράφει το εισαγωγικό κείμενο, όπου, ύστερα από μια αναδρομή στις απαρχές της πολεμικής φωτογραφίας στον ελλαδικό χώρο, αναφέρεται ειδικότερα στην παρουσία και το έργο των φωτογράφων κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας και, τέλος, εξετάζει και αναλύει τις φωτογραφίες του παρόντος βιβλίου.