Το μυστήριο του Χριστού και το μυστήριο της Εκκλησίας

Στον αντίποδα της πλούσιας θεολογικής συζήτησης που εδώ και δεκαετίες λαμβάνει χώρα στις χριστιανικές παραδόσεις της Δύσης, συχνά μάλιστα με ιδιαίτερα γόνιμο τρόπο, η σύγχρονη ορθόδοξη θεολογία σε όλες σχεδόν τις εκφράσεις της (ελληνική, ρωσική κλπ.) δεν φαίνεται ότι έχει εμπλακεί στη σχετική συζήτηση, αλλά πολύ περισσότερο δεν έχει συνειδητοποιήσει τη σπουδαιότητα του μεθοδολογικού ερωτήματος. Εμμένοντας στατικά προσηλωμένη σε ένα ένδοξο παρελθόν, στην πλούσια πατερική και λειτουργική παράδοσή της, συχνά μοιάζει να εγκλωβίζεται σε μια παρωχημένη «θεολογία της επανάληψης», έναν «πατερικό φονταμενταλισμό», μια μυστικιστική ή εξωκοσμική στάση, η οποία στο βαθμό που αρνείται την ερμηνευτική προσπέλαση και επικαιροποίηση της παράδοσης αυτής, καταλήγει να φαντάζει ασύμβατη προς το συγκαιρινό κοσμοείδωλο. Η αδυναμία αυτή της ορθόδοξης Εκκλησίας και θεολογίας να έρθει σε δημιουργικό διάλογο με το σύγχρονο κόσμο και τα προβλήματά του, περιορίζει τελικά την αποτελεσματικότητα του σωτηριώδους έργου της, οδηγώντας την μοιραία στην περιθωριοποίησή της ή τη ριζοσπαστικοποίησή της. Η αποστροφή απέναντι στη συστηματική επεξεργασία του θεολογικού τρόπου-μεθόδου, αλλά και στην ερμηνευτική συνάντηση του Μυστηρίου της Εκκλησίας με το Μυστήριο του Χριστού και τον σύνολο κόσμο οδηγεί τη θεολογία σε βραχυκύκλωμα ερμηνευτικό και μεθοδολογικό, ακυρώνοντας τελικά την ίδια την αποστολή της που δεν είναι άλλη από την μαρτυρία του ευαγγελίου στο κόσμο εν όψει της ερχόμενης Βασιλείας.