Το παράδειγμα της πολιτισμικής εγκληματολογίας

Η Πολιτισµική Εγκληµατολογία αναδύθηκε στα µέσα της δεκαετίας του ’90 ως απάντηση στους περιορισµούς των παραδοσιακών εγκληµατολογικών θεωριών, ιδίως εκείνων που υποβαθµίζουν τις συµβολικές, συναισθηµατικές και πολιτισµικές διαστάσεις του εγκλήµατος. Ως επιµέρους επιστηµονικό ρεύµα της Κριτικής Εγκληµατολογίας, εξετάζει το εγκληµατικό φαινόµενο ως κοινωνικό και πολιτικό πρόβληµα στο πλαίσιο συγκεκριµένης συγκυρίας και σχέσεων εξουσίας, αναδεικνύοντας τις πολιτισµικές διαδικασίες που το περιβάλλουν. Ταυτόχρονα, στο εστιακό της πεδίο εντάσσονται και ποικίλες άλλες πτυχές που συµβάλλουν στη διαµόρφωση των κοινωνικών αντιλήψεων γύρω από το έγκληµα, την παρέκκλιση και τον κοινωνικό έλεγχο, όπως είναι η αναπαράσταση στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, η λαϊκή κουλτούρα, οι υποπολιτισµοί, οι καθηµερινές πρακτικές και η βιωµένη εµπειρία του εγκλήµατος από τη µεριά του δράστη και του θύµατος.

Όλα αυτά τα ζητήµατα διερευνώνται µέσα από τη φαινοµενολογία της καθηµερινής ζωής στην ύστερη νεωτερικότητα, αναγνωρίζοντας τη µεταβαλλόµενη πολιτισµική σηµασία της σύγχρονης καταναλωτικής κουλτούρας και την ιδιαίτερη επίδρασή της στην ανθρώπινη δράση. Ο τρόπος που βιώνεται η φτώχεια σε µια κοινωνία αφθονίας, η πρόσληψη της κατανάλωσης ως µορφή απόδρασης, η οντολογική ανασφάλεια, οι ολοένα αυξανόµενες κοινωνικές και οικονοµικές ανισότητες σε συνδυασµό µε τους απεχθείς τρόπους που ασκείται η εξουσία και ο έλεγχος του εγκλήµατος, βρίσκονται, µεταξύ άλλων, στο ερευνητικό επίκεντρο της Πολιτισµικής Εγκληµατολογίας. Πρόκειται για ζητήµατα που προϋποθέτουν θεωρητικά και µεθοδολογικά εργαλεία στραµµένα στην αποκάλυψη του νοήµατος της ανθρώπινης δράσης.

Η παρούσα µελέτη επιδιώκει να αποτυπώσει αυτούς ακριβώς τους θεωρητικούς και µεθοδολογικούς προσανατολισµούς, φιλοδοξώντας να ανοίξει ένα πεδίο διαλόγου για µια πιο συστηµατική ενασχόληση µε το επιστηµονικό ρεύµα της Πολιτισµικής Εγκληµατολογίας στην ελληνική βιβλιογραφία και έρευνα.